شخصی سازی سامانه آموزشیار هوشمند در محیط یادگیری الکترونیکی به کمک شبکه بیز

در عصر اطلاعات جهت گیری بسیاری از سیستمها به سمت شخصی سازی اطلاعات برای کاربر است. آموزش الکترونیکی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و یکی از ملزومات آن وجود مکانیزمی شخصی شده برای کمک به یادگیری موثر یادگیرنده است. از سوی دیگر سیستمهای یادگیری الکترونیکی در قیاس با آموزش سنتی دارای نقایصی جدّی هستند. به عنوان مثال می توان به فقدان تعامل موثر بین یادگیرنده و یاددهنده و عدم ارائه محتوای شخصی شده اشاره کرد. بنابراین محیط یادگیری الکترونیکی باید با در نظر داشتن نیاز اطلاعاتی و سطح توانمندی کاربران مختلف، شخصی سازی شده، رفتاریادگیرنده به طور منظم و دائمی پایش و با توجه به پسخورهای آنان، محیطی یادگیرنده محور طراحی شود. هدف از این تحقیق شبیه سازی آموزشیاری هوشمند است که بر فرایند یادگیری نظارت داشته و با تطبیق آزمون بر توانمندی یادگیرنده، موانع یادگیری را مانند یک سیستم توصیه گر به وی گوشزد کند. شایان ذکر اینکه ارائه این توصیه ها نیازمند شناخت کاملی از یادگیریِ یادگیرنده است که نظریه هایی مانند سبک یادگیری در این بین راه گشاست. حصول سبک یادگیری یادگیرندگان از طریق پرسشنامه های معمول با مشکلاتی همچون عدم قطعیت در پاسخ دهی همراه است که عدم قطعیت در ارزیابی را به دنبال دارد. جهت رفع این مشکل در مرحله اول از شبکه بیز به عنوان مدل یادگیرنده استفاده شده که پاسخ های یادگیرندگان همراه با نظرات خبرگان در آن اعمال می شود و در مرحله بعد برای افزایش دقت شخصی سازی، شبکه بیز به کمک نظریه فازی به صورت شبکه فازی- بیزی مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق آزمون ها به طور شخصی شده و با در نظر گرفتن توانایی یادگیرنده و بر اساس نظریه پرسش- پاسخ طراحی شده است. از طرفی با توجه به اهمیت پسخورهای یادگیرندگان در اینگونه سامانه ها که تأثیر به سزایی نیز در ارائه توصیه های شخصی شده دارند، در این بخش نیز از مزایای نظریه فازی برای بهینه سازی ارزیابی یادگیرندگان بهره برده ایم و به بیان دیگر سطح هوشمندی اینگونه سامانه ها را افزایش داده ایم. پس از اجرای این سامانه یادگیرنده محور بر روی جامعه آماری مورد نظر، به علت شناخت دقیق روش های یادگیری یادگیرنده توسط شبکه بیز فازی و همچنین ارائه دروس و ارزیابی شخصی شده آنان توسط نظریه پرسش و پاسخ فازی و ارائه توصیه های مناسب در زمان مناسب و مبتنی بر پسخورهای آنان، شاهد رضایت و موفقیت تحصیلی یادگیریندگان بودیم؛ به طوری که هم سطح توانمندی و هم انگیزه و نگرش آنان نسبت به درس مورد نظر و به طور کلی ارائه دروس در محیط یادگیری الکترونیکی، رشد مطلوبی داشته است. همچنین زمان لازم برای یادگیری موثر و دفعات مراجعه به یاددهنده نیز کاهش داشته که این موارد از اهداف نظام آموزش الکترونیکی است.